بارش های بوشهر آب را تأمین نکرد/سدها خالی و زمین تشنه است

کاهش بارش‌ها و تغییر اقلیم طی سال‌های اخیر باعث شده است تا شاهد خشکسالی‌های مستمر در استان بوشهر باشیم و این موضوع ذخایر آبی استان را با تهدیدی جدی روبرو کرده است.

سد رئیسعلی دلواری تنها سد بزرگ استان بوشهر است که نقش مهمی در تامین آب مورد نیاز کشاورزان و به ویژه نخل‌داران شهرستان دشتستان دارد و با کاهش بارش در سال‌های اخیر با کاهش ذخیره روبرو بوده است و در سال‌های اخیر تعداد دورهای آبیاری نخل‌ها سال به سال کمتر شده است.

در سال آبی جاری بارش‌های خوبی در استان بوشهر شاهد بودیم و آمارها بیانگر افزایش قابل توجه میزان بارش بوده است و انتظار می‌رفت که این بارش‌ها جبران کم‌ابی‌های گذشته را بکند ولی اینگونه نیست و هنوز کمبودهای زیادی وجود دارد.

کشاورزان استان بوشهر خوب می‌دانند که کاهش منابع آبی تهدیدی جدی برای باغات آنها محسوب می‌شود و نبود آب عاملی برای فروپاشی اقتصاد خانواده آنها است و بیش از هر زمانی چشم به آسمان دوخته و در انتظار رحمت الهی هستند.

ثبت ۱۴۶ میلمتر بارندگی در استان

مدیر مطالعات پایه منابع آب استان بوشهر با اشاره به ثبت حدود ۱۴۶.۲ میلیمتر در سال آبی جاری اظهار داشت: میانگین بارش‌های درازمدت استان بوشهر در مدت مشابه معادل ۴۷.۳ میلیمتر بوده است که امسال میزان بارش ۹۸.۹ میلیمتر افزایش یافته است.

حسین تقی زاده با بیان اینکه بارش‌های پائیزی امسال تاکنون نسبت به مدت مشابه سال قبل دارای افزایش ۸۱ درصدی بوده است، اضافه کرد: طی سال آبی جاری ۶۱ درصد از بارش دوره آماری بلند مدت تحقق یافته است.

کسر ناچیزی از کمبود آب جبران شد

وی با بیان اینکه این میزان افزایش بارندگی فقط مقدار محدودی از کمبود منابع آبی استان بوشهر را جبران کرده است، ادامه داد: متوسط بارش در پهنه شمالی استان بوشهر ۱۸۰ میلیمتر بوده است که نسبت به سال قبل ۱۱۸ میلیمتر افزایش دارد.

مدیر مطالعات پایه منابع آب منطقه‌ای استان بوشهر با اشاره به ثبت ۹۶.۴ میلیمتر بارش در پهنه جنوبی استان در سال آبی جاری، خاطرنشان کرد: این میزان بارش در مقایسه با سال آبی گذشته حدود ۲۷.۹ میلیمتر افزایش داشته است.

پیش‌بینی کاهش بارش در زمستان

تقی زاده اضافه کرد: میزان بارش های استان بوشهر در سامانه اخیر نشان می دهد که ایستگاه بنه خاطر دیلم با ۲۹۲ میلیمتر بیشترین و ایستگاه باغان با ۶۰.۵ میلیمتر، کمترین میزان بارندگی را به خود اختصاص داده اند.

وی افزود: پیش بینی ها حاکی از کاهش پنج تا ۱۰ درصدی بارش در زمستان جاری نسبت به میانگین بلند مدت است و ضروری است که بهره برداران منابع آب و به ویژه کشاورزان با دقت نظر بیشتری نسبت به آبیاری باغات و مزارع خود اقدام کنند.

۷۹ درصد مخزن سد رئیسعلی خالی است

مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای بوشهر نیز از آبگیری حدود ۷۴ میلیون مترمکعبی سد رئیسعلی دلواری طی ۶۵ روز اول سال آبی جاری خبر داد و اظهار داشت: ذخیره سد مخزنی ۶۹۵ میلیون متر مکعبی رئیسعلی دلواری در اوایل مهر ماه امسال به کمتر از ۷۰ میلیون متر مکعب رسیده بود.

شاهپور رجائی افزود: این حجم از ذخیره، باعث ایجاد نگرانی جدی در کارشناسان نظارت بر بهره برداری آب کشور و استان شد. بارش‌ها در ۶۵ روز اول سال آبی جاری موجب ذخیره سازی قریب به ۷۴ میلیون متر مکعب رواناب در مخزن شد و حجم ذخیره آن را به ۱۴۴ میلیون متر مکعب رسانید.

سد رئیسعلی دلواری با قریب به ۱۵۵ میلیون متر مکعب کمبود ذخیره برای برآمدن از پس حقابه های اولویت دار مواجه است وی  خاطرنشان کرد: در واقعه سیلابی هفته اول آذرماه نزدیک به ۵۸ میلیون متر مکعب سیلاب وارد مخزن سد رئیسعلی دلواری شده است. خروجی روزانه سد رییسعلی دلواری کمتر از ۶۰ هزار متر مکعب و صرفا جهت ملاحظات زیست محیطی و حقابه رودخانه شاپور می باشد.

رجایی با اشاره به خالی بودن ۷۹ درصد از حجم مخزن سد رییسعلی دلواری یادآور شد: حداقل حقابه های شرب، زیست محیطی و باغات تحت پوشش این سد به ترتیب چهار، ۳۰ و ۱۴۵ میلیون متر مکعب است.

وی افزود: علاوه بر حجم مذکور می بایست ۲۰ میلیون متر مکعب نیز بابت سهم تبخیر از سطح دریاچه و نفوذ از مخزن در نظر گرفت.

کمبود ۱۵۵ میلیون متر مکعبی سد رئیسعلی

رجائی ادامه داد: به عبارت دیگر حداقل حجم ذخیره سه اولویت اول حقابه های پایین دست (شرب، زیست محیطی و باغات بعلاوه حجم پایداری و تعادلی ) معادل ۳۰۰ میلیون مترمکعب است.

مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای بوشهر خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی سد رئیسعلی دلواری با قریب به ۱۵۵ میلیون متر مکعب کمبود ذخیره برای برآمدن از پس حقابه های اولویت دار مواجه است.

وی تصریح کرد: کماکان ذخیره این سد در شرایط بحرانی قرار داشته و بایستی برخی انتظارات و توقعات جهت تامین آب زراعت و حتی آبیاری تکمیلی باغات را مدیریت کرد تا در فصل گرم سال ۱۳۹۸ شرایط تحت کنترل تری پیش روی برنامه ریزان قرار داشته باشد.

روان‌آب‌ها ذخیره شوند

سالانه حجم بالای روان‌آب‌های در استان بوشهر جاری می‌شود که بخشی مربوط به استان بوشهر است و بخشی نیز مربوط به استان‌های هم‌جوار و متاسفانه این روان‌آب‌ها به خوبی مدیریت نمی‌شود.

بخش عمده روان‌آب‌ها راهی دریا می‌شود تا این آب‌هایی که می‌تواند نجات‌بخش کشاورزی باشند، بی‌استفاده هدر روندبخش عمده این سیلاب‌ها و روان‌آب‌ها راهی دریا می‌شود تا این آب‌هایی که می‌تواند نجات‌بخش و توسعه‌گر کشاورزی استان بوشهر باشند، بی‌استفاده هدر روند.

انتظار می‌رود با تخصیص اعتبارات مناسب و ساخت و تکمیل پروژه‌های سدسازی در استان بوشهر، زمینه ذخیره این روان‌آب‌ها برای استفاده مناسب در صنعت، کشاورزی و شرب به خوبی فراهم شود.