مثلث طلایی رشد اقتصادیِ ایران

بوشهرنیوز؛ زینب تاجیک- دریاها و منابع آبی همواره نقش بی‌بدیلی در رشد و توسعه اقتصادی جوامع مختلف ایفا کرده‌اند. از گذشته‌های دور، بهره‌برداری از منابع دریایی نه‌تنها یکی از منابع اصلی تأمین غذا و کالاهای تجاری بوده، بلکه امروزه با رشد فناوری‌ها و گسترش زیرساخت‌های دریایی، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی پیشرفت اقتصادی در دنیا شناخته می‌شود.

واقعیت آن است که ایران دیگر نمی‌تواند صرفاً به منابع سنتی چون نفت و گاز برای تأمین نیازهای اقتصادی خود تکیه کند. در جهانی که تنوع‌بخشی اقتصادی، رقابت‌پذیری منطقه‌ای، و تاب‌آوری در برابر بحران‌ها، به اصول حیاتی تبدیل شده‌اند، استفاده از ظرفیت‌های دریا و سواحل، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت استراتژیک است.

اقتصاد دریامحور به‌ویژه در کشورهای دارای سواحل گسترده و منابع دریایی غنی، می‌تواند سه‌گانه‌ای قدرتمند از تولید، اشتغال و سرمایه‌گذاری را به‌هم پیوند دهد؛ سه مؤلفه‌ای که هم در سیاست‌های کلی کشور مورد تأکید قرار گرفته و هم در عمل می‌توانند توازن منطقه‌ای، رشد پایدار، و قدرت ملی را ارتقا دهند.
با توسعه بنادر، نوسازی زیرساخت‌های ساحلی، تسهیل قوانین سرمایه‌گذاری، حمایت از فناوری‌های نوین دریایی و صیانت از محیط‌زیست آبی، می‌توان ایران را به یکی از قطب‌های اقتصاد آبی منطقه و جهان تبدیل کرد.

محورهای تولید در اقتصاد دریامحور:

۱. شیلات و آبزی‌پروری:
تولید محصولات دریایی از جمله ماهی، میگو، خرچنگ و سایر آبزیان یکی از ارکان اصلی اقتصاد دریامحور به‌شمار می‌رود. با توجه به منابع غنی دریاها و استفاده از شیوه‌های نوین پرورش آبزیان، این بخش می‌تواند به‌طور چشمگیری در تأمین غذا و صادرات کشور نقش‌آفرینی کند.

۲. کشتی‌رانی و حمل‌ونقل دریایی:
صنعت حمل‌ونقل دریایی، از جمله حمل‌و‌نقل کالاهای تجاری و نفت، یکی از پربازده‌ترین و مهم‌ترین حوزه‌های اقتصادی در سطح جهانی است. ایجاد و توسعه بنادر مدرن، زیرساخت‌های کشتی‌رانی و بهبود خدمات لجستیکی، می‌تواند نقش مهمی در رشد تجارت و صادرات ایفا کند.

۳. تولید انرژی دریایی:
منابع انرژی تجدیدپذیر از دریا مانند انرژی امواج، جزر و مد، و انرژی بادی دریایی می‌تواند به‌عنوان یک بخش نوآورانه و آینده‌نگر در زمینه تولید انرژی مطرح شود. سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌تواند به‌عنوان یکی از راه‌های مبارزه با تغییرات اقلیمی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی محسوب گردد.

۴. سرمایه‌گذاری در اقتصاد دریامحور:
برای تحقق این اهداف، سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد دریامحور امری ضروری است.

برخی از مهم‌ترین حوزه‌هایِ نیازمند سرمایه‌گذاری ویژه

۱. توسعه زیرساخت‌های دریایی:
ایجاد و ارتقاء بنادر، اسکله‌ها، و مراکز لجستیکی، تأسیسات برای پرورش آبزیان و تجهیزات پیشرفته کشتی‌رانی نیازمند توجه ویژه به سرمایه‌گذاری در این بخش است.

۲. تحقیقات، فناوری و نوآوری در صایع دریایی:
پژوهش‌های علمی در زمینه منابع دریایی و تولید محصولات مرتبط با دریا، از جمله توسعه روش‌های نوین آبزی‌پروری، پیشرفت در فناوری کشتی‌رانی و طراحی شناورهای هوشمند و کم‌مصرف، به سرمایه‌گذاری‌های تحقیقاتی و علمی نیاز دارد. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند به تسهیل تجارت، کاهش هزینه‌ها و افزایش ظرفیت تولید در صنعت‌های مرتبط کمک کند.

۳. آموزش و پرورش نیروی انسانی متخصص:
توسعه منابع انسانی متخصص در زمینه‌های مختلف دریامحور به‌ویژه در بخش‌های فناوری، شیلات، مدیریت بنادر و حمل‌ونقل، به آموزش‌های ویژه و سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی نیاز دارد کم سرمایه‌گذاری در آموزش و توانمندسازی نیروی کار این حوزه، می‌تواند از خطرها و آسیب‌های محیط‌زیستی جلوگیری کند و بهره‌وری را افزایش دهد.

۴. حمایت از شرکت‌های نوآور:
شرکت‌های استارتاپی و نوآور در بخش انرژی دریایی، فناوری‌های پایدار، و صنایع وابسته به دریا نیازمند حمایت‌های مالی و تسهیلات برای رشد و گسترش هستند. با حمایت از استارتاپ‌های فعال در این حوزه‌ها، می‌تواند راه‌حل‌هایی کارآمد برای ایجاد سرمایه‌گذاری پیداکرد.

درنتیجه اقتصاد دریامحور یکی از زمینه‌های طلایی برای توسعه پایدار است. با توجه به مزایای بی‌پایان منابع دریایی، بهره‌برداری بهینه از این منابع نیازمند سرمایه‌گذاری‌های هدفمند، استفاده از فناوری‌های نوین و توجه به آموزش و نیروی انسانی متخصص است. جشنواره‌های رسانه‌ای همچون رویداد بزرگ نون، می‌توانند فرصتی بی‌نظیر برای آگاهی‌رسانی، تشویق سرمایه‌گذاران و جلب توجه سیاست‌گذاران به این حوزه ایجاد کنند.

اکنون زمان آن رسیده که نگاه استراتژیک به دریا، از سطح شعار و سندهای بالادستی، به برنامه‌ریزی عملیاتی، سرمایه‌گذاری واقعی و اقدام میدانی تبدیل شود. در این مسیر، رسانه‌ها، دانشگاه‌ها، بخش خصوصی و دولت می‌توانند در کنار هم، این گنج پنهان را به ستون طلایی توسعه ملی بدل سازند.